Không chỉ nổi tiếng với những vườn dừa xanh tốt, người dân thị trấn Tam Quan (Hoài Nhơn, Bình Định) còn tự hào là nơi làm ra loại món ăn đặc sản đặc trưng ở Trung bộ: những chiếc bánh tráng khoai lang.
Nép mình bên dòng Cửu Lợi êm ả, dưới những rặng dừa mát rượi, làng nghề bánh tráng khoai Tam Quan Nam ra đời, bước đầu chỉ một vài hộ, chủ yếu phục vụ cho gia đình những ngày lễ, Tết. Thời đó, dân địa phương gọi các hộ này là “lò” bánh tráng, chỉ sản xuất theo thời vụ, phục vụ nhu cầu của bà con, xóm giềng.
Khi chiếc bánh tráng khoai trở nên phổ biến, vượt ra khỏi địa phận của huyện xã, là lúc có nhiều người mở mang lò bánh để kinh doanh. Cái tên “Bánh tráng khoai lang” từ chỗ chỉ là tên gọi dân gian, nay đã trở thành thương hiệu quen thuộc trên Internet.
 |
Bánh khoai lang ngon nhờ làm từ nước dừa tươi Tam Quan … Ảnh: Vũ Hào. |
Mỗi lò bánh thường có công thức bí truyền riêng, tuy nhiên, khâu nguyên liệu để làm bánh vẫn quan trọng nhất. Gạo làm bánh phải là giống gạo trắng sỏi, trắng tép, được xay và pha theo tỷ lệ phù hợp. Không chỉ chú trọng chất lượng gạo, người làm bánh còn cân nhắc khá kỹ vị béo của khoai lang, dừa, đường, muối hạt, mùi thơm của mè và gừng, một số phụ gia khác…
Khi tráng bánh, người đã khéo tay có thể tráng một lúc trên 2 bếp, đổ bột, lấy bánh, xếp bánh ra liếp, nhanh thoăn thoắt! Cách tráng bánh giữa các “lò” tương tự nhau, tuy nhiên về nguyên liệu, pha chế lại khác nhau. Bột gạo, bột khoai xay nhuyễn pha với nước, dùng vá gáo dừa tráng mỏng lên một khuôn vải căng tròn trên chiếc nồi bung đun nóng, rắc thêm mè và gừng tươi. Xong đậy lại, chờ bánh chín mới dùng nẹp tre dẹp vớt ra, phơi trên loạt vỉ tre đan, đợi bánh khô mới gỡ ra. Bánh tráng xong phải được phơi nắng ngoài trời, nên phải tranh thủ làm từ lúc nửa đêm cho đến hửng sáng mới kịp phơi, nếu chậm trễ, bánh sẽ chua.
Bà Nguyễn Thị Lành (84 tuổi), người Tam Quan Nam, gần như đã gắn cả cuộc đời mình với chiếc bánh tráng khoai lang, cho biết: “Nghề truyền thống, ông bà bày sao con cháu làm theo vậy. Có lẽ đây là vùng nguyên liệu phong phú, chất lượng khoai lang ngon nên bánh ngon hơn nơi khác. Cái khác rõ rệt nhất của bánh tráng khoai lang với bánh các vùng khác là bánh được làm từ gạo dẻo và nước dừa tươi không qua pha chế…”.
Bánh tráng khoai lang hiện có nhiều loại, ăn không cần nướng hay nổi tiếng nhất là loại bánh tráng khoai – dừa vừa béo vừa xốp, mới đặt lên lò than đã tỏa mùi thơm thoảng…
Từ một món ăn được tiết ra thủ công, mộc mạc dùng trong gia đình ngày lễ Tết, ngày nay bánh tráng khoai Tam Quan đã được nâng lên thành sản phẩm có giá trị tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Do tính bình dân và rất phong phú nên mức tiêu thụ bánh tráng khoai lang ngày càng tăng.
Vũ Hào
Mời bạn đọc chia sẻ các món ngon, lạ ở các vùng miền về [email protected]. Bài viết có nhuận bút.